Een groot deel van de geschiedenis van het theater bestaat uit rituelen: Waar geloof is, is ook bijgeloof en het theater heeft een uitgebreide traditie van dingen die moeten of juist niet mogen om onheil af te weren.

Pech tijdens première, dan heb je succes!
Een acteur die tijdens de première struikelt bij zijn eerste opkomst, heeft gegarandeerd succes. Dit bijgeloof is ontstaan uit puur medelijden.

Fluiten op toneel of in het theater brengt ongeluk
Voordat er headsets of portofoons waren, werd er gefloten om een decorstuk in te vliegen of om een stuk te laten zakken van de trekkenwand. Wie zomaar floot kon per ongeluk een verkeerde cue (teken) geven waardoor er ongewenst een decorstuk naar beneden kwam.

Je mag nooit ‘Macbeth’ noemen in een theater
Als je de naam van dit stuk noemt, brengt dit ongeluk. Het oudste verhaal luidt dat Shakespeare zijn heksenspreuk van ‘Macbeth’ had gestolen van plaatselijke heksen. Ze vertelden hem dat de spreuk eruit moest maar dat deed hij niet. Daarop hebben de heksen zijn stuk voor altijd vervloekt.
Mocht je toch per ongeluk toch ‘Macbeth’ noemen, dan kun je het onheil afwenden door te citeren uit Pucks laatste monoloog uit ‘Midzomernachtdroom’of door het theater uit te gaan, drie keer in een cirkel te draaien en te spugen.

Spiegels op toneel
Spiegels brengen op meerdere manieren ongeluk: Ze weerkaatsen het licht,waardoor het publiek soms letterlijk in de spotlight zit.
Ook kunnen spiegels kapot gaan, wat sowieso ongeluk brengt. Én acteurs zijn over het algemeen ijdele mensen: Spiegels op toneel zouden hen wel eens kunnen afleiden.

Minimaal één lamp laten branden
Praktisch gezien is het fijn als er achter de schermen een lampje brandt zodatiedereen kan zien waar alles staat. In het Engels heet dit het ‘ghost light’ en daardoor is het bijgeloof ontstaan dat een lampje spoken uit het theater houdt.

Toi toi toi
Wens elkaar voor een voorstelling geen succes want dat brengt ongeluk. In plaats daarvan zeggen acteurs ‘toi toi toi’ of ‘break a leg’. De oorsprong ligt bij een oud geloof dat er op het podium geesten zijn die hun magie gebruiken om het tegenovergestelde uit te voeren van wat jij wilt.
Over de ‘gebroken benen’: De coulissen van het podium worden gescheiden door zogenoemde ‘poten’. Dit zijn de lange zwarte doeken die links en rechts van het toneel hangen. Als je dus een ‘poot breekt’, wil dat zeggen dat je vanuit de coulissen naar het speelvlak gaat en dus zichtbaar wordt voor het publiek.

Oude schmink
Tijdens een première moet altijd oude schmink worden gedragen. Als je opeens nieuwe of andere schmink gebruikt weet je niet hoe die er uit ziet onder de theaterlampen en of je er misschien allergisch voor bent.

Draag geen blauw
Vroeger was blauw de duurste stof voor kleding. Arme producenten konden ditniet betalen en dankzij dit bijgeloof hoefden zij geen blauwe kleding voor hun acteurs te kopen.
Producenten die wel geld hadden, wilden hun rijkdom graag laten zien. Zij hebben dit bijgeloof daarom aangepast door blauw te combineren met een nog duurdere stof: Zilver. Deze combinatie zou dan weer geen ongeluk brengen.

Geen pauw of pauwenveren
Het bijgeloof is geïnspireerd door het patroon op pauwenveren dat voor velen lijkt op ‘het boze oog’. Daarmee wil je het publiek natuurlijk niet confronteren…